GaagArt sunar: Çağdaş İslami Duvar Sanatı, geleneksel motiflerle modern yorumların harmanlandığı, kültür ve inancın estetik bir ifadesidir.
İslami sanat anlayışı sadece Müslümanlık dininde görülen bir kavram olarak karşımıza çıkar. Bu sanat türü bünyesinde birçok özgün ve işlevsel kavramı da barındırıyor. Dönemin sanatçıları ise bakış açılarını sanat eserleri sayesinde eşsiz bir şekilde yansıtıyor.
İslam sanatı terimi yalnızca Müslüman inancının hizmetinde özel olarak yaratılan sanatı tanımlamakla kalmaz aynı zamanda Müslümanlar tarafından yönetilen topraklarda tarihsel olarak Müslüman patronlar için üretilen sanat ve mimariyi de karakterize eder. Bu sanat türü Müslüman sanatçılar tarafından yaratılmıştır. Bu sanat teorisi zaman zaman görsel işaretler, kültürel semboller ve daha derin anlamları yansıtmak için salt sanatsal biçimin ötesine geçen sanat eserlerinin yorumlayıcı okumalarına dayanan metaforik bir dil biçiminde ifade edilir.
Dolayısıyla bu sanat nesnelerin ve varlıkların fiziksel niteliklerine değil, manevi temsiline odaklanır. Müslüman sanatçı doğayı olduğu gibi kopyalamaya çalışmaz, onun temsil ettiğini aktarmaya çalışır. Bu da sanatçının ve sanatı deneyimleyenlerin Tanrı’ya yakınlaşmasını sağlar. Geleneksel İslam dini sanatta insan veya hayvan tasvirlerinin kullanılmasını yasaklarken, Hıristiyanlık bu tasvirlere izin vermektedir. İslam sanatında zoomorfik formlar yerine hat sanatı ve motifler dekorasyon amaçlı kullanılmaktadır. Çağdaş İslam sanatı bünyesinde bu bakış açıları ile birçok eser ortaya koyuluyor.
İslami görsel sanatlarda üç temel özellik bitkisel motifler, geometrik tasarımlar ve kaligrafidir. Çoğu zaman çeşitli sanat formları ve türleriyle örtüşen bu unsurlar, Kuran'daki ilkelerden etkilenir.
Bu sanatta arabesk olarak bilinen bir tekrarda stilize, geometrik çiçek veya bitkisel desenlerin kullanılması gibi tekrar eden unsurlar vardır. İslam sanatında arabesk sıklıkla Tanrı'nın aşkın, bölünmez ve sonsuz doğasını sembolize etmek için kullanılır. İnsanları ve hayvanları tasvir etme uygulamasını genel olarak reddeden anikonizm, Müslüman sanatının en dikkate değer özelliğidir. Hal böyle olunca Müslüman kültürleri sanatlarını soyutlaştırmaya yöneldiler. Binaları, kitapları ve daha fazlasını geometrik formlardan oluşan desenlerle ve yapraklara ve bitkilere benzeyen yapraklı ve bitkisel tasarımlarla süslemek amacı taşınıyor.
Bu sanat türü sembolizme dayalıdır ve figüratif sanattan kaçınır. Bu, canlıların yaratılmasının Tanrı’ya özgü olduğu inancından kaynaklanmaktadır. Müslüman sanatçıların Tanrı’yı taklit etmeleri, İslam'da büyük bir günah olan, kendilerini Tanrı’ya eşit tutmak olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle bu sanat türünde renk çok önemlidir. İslami tablolar üzerinde bu renkler ve geometrik şekiller kolay bir şekilde görülebilir.
En ünlü İslam Sanatçısı olarak metal, ahşap ve cam gibi malzemeleri kullanarak Filistin, çocukluk deneyimi ve Arap dünyası temalarını kullanarak sanat üreten Abed Abdi söylenebilir. Bir çağdaş islami sanatçısı olarak Wael Shawky örnek verilebilir. Wael Shawky'nin tablosunda Mekke yakınlarındaki çekirge sesleri ve gece namazı sesleriyle dolu açık bir ovaya dair çocukluk anısını canlandırdığı üç çelik elektrik direği, dik konumlarına geri dönmeden önce yere doğru eğiliyor.
Başka bir örnek olarak Dima Srouji, İsrail'in 15 Nisan 2022'de Kudüs'e düzenlediği saldırı sırasında Kubbet-üs-Sahra ve Mescid-i Aksa'daki yıkılan 30 pencerenin kopyaları olan renkli cam parçalarını bir araya getirdi. Ortaya çıkan eser adeta göz kamaştıran niteliiğe sahip.
Soru: Çağdaş İslami Duvar Sanatı nedir ve öne çıkan özellikleri nelerdir?
Cevap: Çağdaş İslami Duvar Sanatı, İslam kültürü ve inancının estetik ve manevi değerlerini modern tekniklerle birleştiren bir sanat akımıdır. GaagArt'a göre, bu sanatın öne çıkan özellikleri arasında geometrik desenler, kaligrafi, bitkisel motifler ve anikonizm bulunmaktadır. Bu öğeler, İslam'ın ruhani mesajlarını ve estetik anlayışını çağdaş bir perspektifle yansıtır.
Kaligrafi, fikirleri aktarmanın yanı sıra güzellik için yaratılan yazı sanatı olarak ifade edilebilir. Genellikle bu sanatta, İslam'ın baskın inanç olduğu coğrafi bölgelerdeki sanatçıların yarattığı eserlerde bulunur. İslam kaligrafisinin başlangıcı 7. yüzyılda başlamış ve İslam'ın kutsal kitabı olan Kur'an'ın yazımında sıklıkla kullanılmıştır.
Hat sanatı İslam dünyasında çok önemli bir sanat olarak bilinliyor. Zarif bir yazıyla yazılmış olan Kur'an, Tanrı’nın ve Muhammed'in rüyaları sırasında doğrudan Tanrı’dan aldığı ilahi sözünü temsil eder. Hat sanatında işlenen Kur'an ayetleri birçok farklı sanat ve mimari türünde bulunur.
Bu sanattaki karmaşık geometrik desenler, hat sanatı ve renk kullanımı, İslam inancının düzenini, dengesini ve birliğini yansıtmaktadır. Hat sanatı, geometrik desenler ve arabesk desenler gibi geleneksel İslam sanatı formları yüzyıllardır güzelliği ve güzelliği ifade etmek için kullanılıyor. İnsanın hayatına ve maneviyatına yaklaşımı değer gösteren İslam dini bu yönüyle spiritüel özellikler de barındırıyor.
Çağdaş İslam sanatçıları da bu düşünceler ve bakış açıları doğrultusunda eserlerini kişiler ile buluşturmaya devam ediyor.
Duvar Tabolarının Tarihiyle ilgili diğer içeriklerimizi buradan okuya bilirsiniz.
